Ondanks (of dankzij) dat ik ‘nog maar’ 27 lentes op deze aardbol rondloop, durf ik te zeggen dat de wereld van nu iets enger vind dan vroeger. Door alle details over problemen rondom het klimaat, een aanslag op een generaal (yes, I am talking to you mr. Trump) of het door-toerisme-overbevolkte Barcelona, zien we de (naar mijn inziens) overkoepelende en meest urgente problematiek over het hoofd. Polarisatie. Ook wel het wij-en-zij-syndroom. En of je het nu op z’n Twents (wie-en-den-syndroom) of op z’n Brabants (ons-en-gullie-syndroom) uitspreekt, het komt op het zelfde neer. Het een tegen het ander. Zwart tegen wit. Onze groep tegen jullie groep.
Wij mensen zijn van origine kuddedieren. En dat was belangrijk, vroeger, toen we nog in grotten woonden en grove behaarde mannen met speer op dieren jaagden. We zorgden voor elkaar, en voelden ons veilig temidden van de andere soortgenoten. En dat is nog steeds zo. De mens heeft een natuurlijke hang naar groepsvorming, om allerlei plausibele redenen. We willen bevestiging van onze soortgenoten, het gevoel van veiligheid, en zoeken daarvoor gelijkgestemden. Wij, tegen de grote boze buitenwereld.
Maar het probleem is dat, als je je enkel en alleen omringt met mensen die hetzelfde denken of doen als jij, je alleen maar wordt bevestigd in jouw manier van naar de wereld kijken. Volg je me nog? Nee? Oké, even een voorbeeld om het wat te verduidelijken.
Er zitten 6 mensen in een kring in een kamer. In het midden hangt een gong aan het plafond. Zo’n metalen cirkel overspoten met een laagje goud. Zo’n ronde gong waarvan je je kunt voorstellen dat die in een Tibetaanse tempel staat, of in de yogastudio bij jou om de hoek. De 6 mensen zitten een rondje om de gong heen, en er wordt gevraagd: welke vorm zie je? Persoon nummer 1 zegt: een cirkel. Nummer 2 zegt: een cirkel. Ook nummer 3, 4 en 5 beamen allemaal dat het object in het midden een cirkel betreft. Maar dan zegt nummer 6: ik zie een streep. “Een streep?” zegt nummer 1. “Nee hoor, het is echt een cirkel”. Maar nummer 6 blijft stellig: het is een streep. Persoon 1 t/m 5 beginnen nu geïrriteerd te raken. “Je kunt toch zien dat het een cirkel is? Wij zijn toch niet alle 5 blind?”. Nummer 6 begint te lachen, en zegt: “kom eens hier zitten”. Mopperend staan de mensen op en gaan zitten op de plek waar nummer 6 zat. “Ach verrek, het is ook een streep!”. Als je namelijk precies op de goede plek naast de gong gaat zitten dan zie je alleen het dunne lijntje wat de zijkant vertegenwoordigd. Het object kan dus zowel een cirkel als een streep zijn.
Het punt wat ik hiermee wil maken is dus dat jouw waarheid niet altijd de enige waarheid hoeft te zijn. Ook niet als iedereen uit ‘jouw groep’ bevestigd dat jouw waarheid juist is.
En zolang we maar blijven roepen dat ‘wij’ gelijk hebben, maar nooit eens even opstaan om naar de andere kant van de kamer te lopen en de wereld vanaf die kant te bekijken, komt daar ook geen verandering in. Er zijn altijd meerdere waarheden, gekleurd door opvoeding, cultuur of de groep mensen om je heen.
Als je naar het journaal kijkt, en dan met name naar de gedragingen van mensen als Baudet, Trump of Lutz Bachmann (pegida-leider), dan zie je dat zij voornamelijk slim gebruik maken van dit hele wij-zij principe om zelf in populariteit te stijgen. Hebben wij als mensheid na al die jaren vol oorlog, discriminatie en types als Hitler nu nog niet geleerd van het verleden? Ik pretendeer hiermee overigens niet dat ik alle waarheid in pacht heb, of dat de waarheden van de Trumps in deze wereld juist of onjuist zijn. Ook probeer ik niet te zeggen dat het hebben van een mening en daar volledig achter staan fout is. Ik hoop alleen dat we, voordat we onze meningen vormen, de situatie ook even vanaf de andere kanten hebben bekeken. Dat we voor onszelf blijven denken, en niet gedachteloos herhalen wat anderen in onze groep (of onze wereldleiders) roepen. Dat we onze eigen research doen, en op basis daarvan onze mening vormen. Dat we met elkaar in gesprek blijven, en open blijven staan voor de waarheden en zienswijzen van anderen.
We hebben allemaal veel meer met elkaar gemeen dan we denken. Want of je nu een Feyenoord-aanhanger, oliemagnaat, stedeling, vluchteling, islamiet of kattenliefhebber bent, we zijn allemaal wereldburger. En we zijn allemaal op zoek naar liefde, geluk, vertrouwen, vermaak en het gevoel van ‘thuis zijn’. We willen allemaal het beste voor onszelf, onze familie, vrienden en naasten. En we willen uiteindelijk allemaal het allerliefste elke vorm van leed voorkomen. Voor anderen en voor onszelf. Dus laten we eens kritisch kijken naar onze eigen gedachten en openstaan voor de gedachten van anderen.
Daar worden we als persoon, maar ook als Society uiteindelijk more Happy van 😉
