Ken je dat sluimerende, irritante en soms ook verstikkende stemmetje in je achterhoofd? Dat stemmetje dat begint te zeuren zodra je je in een situatie bevind waar je eigenlijk niet in wil zitten? Ik noem dat stemmetje ‘Carola’. En mijn excuses aan alle carola’s van deze wereld, het is echt niet zo dat ik jouw naam niet mooi vind. Maar je kunt het zo heerlijk vervelend uitspreken: Caaarooolaaa (denk er ook nog even een Twents accent en een muppet-achtig uiterlijk erbij en je hebt ‘m helemaal te pakken). Vaak komt Carola tevoorschijn als je ‘ja’ hebt gezegd op een vraag, maar er eigenlijk spijt van hebt of er niet lang genoeg over na hebt gedacht. Of je je collega wil helpen verhuizen bijvoorbeeld. Of dat je toch weer op de koffie gaat bij die ene kennis die altijd alleen maar over zichzelf praat. Of dat je ‘ja’ zegt tegen een extra taak op je werk maar je nu al elke nacht zwetend in je bed ligt als je aan de volgende werkdag denkt.
Welke situatie het ook is, het begint altijd met het besef dat je (om wat voor reden dan ook) de verkeerde beslissing hebt gemaakt. Vervolgens voel je een knoop in je hartstreek, je klemt je tanden op elkaar en een gevoel van spijt trekt vanuit je middenrif omhoog en begint boven in de hersenpan herrie te maken. Uiteindelijk met het gevolg dat Carola ontwaakt uit haar diepe slaap. En als Carola wakker wordt, dan heb je de poppen pas écht aan het dansen…
“Zie je wel, dit doe je nou altijd. Je moet ook eens een keer nadenken voordat je zomaar ergens ‘ja’ op zegt. Nu zit je met de gebakken peren. Moet je toch weer naar die stomme verjaardag/vervelende verhuizing/egocentrische kennis toe, terwijl je echt wel wat beters te doen hebt. Nu kun je het niet meer afzeggen hè, je hebt al toegezegd. Wat zullen ze dan wel of niet van je denken? Wat een people-pleaser ben je toch.”
En dit gaat zo nog even door. De hele dag en (vooral) in de nacht steekt Carola te pas en te onpas weer de kop op. Steeds harder en vaker en tot overmaat van ramp wordt haar stem ook steeds zeurderiger. Je schuldgevoel/schaamte/irritatieniveau wordt groter en groter, totdat je écht boos wordt op jezelf. Carola neemt je volledige gedachten over en je kunt het niet meer loslaten.
In de laatste paar weken kreeg ik het voor elkaar om een aantal keren achter elkaar in zo’n soortgelijke situatie terecht te komen. Zowel grote als kleinere situaties. Hoe gaat dat gezegde ook alweer: ‘Een ezel stoot zich niet twee keer aan dezelfde steen’? Ik vroeg me af waarom het toch zo moeilijk voor ons mensen is om in deze situaties het juiste te doen en te leren van voorgaande fouten?
Maar vandaag besefte ik me dat dat komt omdat niet iedere situatie hetzelfde is, evenals dus de oplossing niet iedere keer hetzelfde is. Het is weer een nieuwe steen waar deze ezel zich tegen stoot. De belangrijkste afweging die je moet maken als iemand je een vraag stelt is: wordt ik (of iemand waar ik heel veel van houd) hier gelukkig van? Is het antwoord een ‘JA/YES/ABSOLUUT’? Dan weet je zeker dat je goed zit. Grijp die kans, taak, uitnodiging met beide handen vast en voel het met alles in je lichaam. Want jij wordt er gelukkig van, of iemand in jouw nabije omgeving wordt er gelukkig van (wat jou zelf dan uiteindelijk ook weer gelukkiger maakt). Maar is het antwoord ‘hmm/weetnognietzeker/nee’, dan weet je diep van binnen wat je moet doen. Geef eerlijk aan dat jij (om wat voor reden dan ook) het niet ziet zitten, óf dat je er nog even over nadenkt. Vooral die laatste is een dikke tip. Het is écht niet erg als je zegt dat je nog even in je agenda moet kijken, er even over na moet denken of dat je het nog even met je partner wil bespreken. Dat geeft jou de tijd om bij jezelf na te gaan of jij hier blij van wordt of dat je juist iemand anders probeert te pleasen, en later met een passend antwoord te komen. Natuurlijk, idealiter geef je vervolgens alsnog een eerlijk antwoord. Want als je oprecht zegt dat je de uitnodiging/opdracht/afspraak enorm waardeert, maar het toch niet helemaal bij je past/je ervoor kiest om toch iets anders te gaan doen, heb je ook een grotere kans dat je de volgende keer niet weer in dezelfde situatie beland. Vind je dit toch nog erg moeilijk of voel je je een enorme egoïst als je ‘nee’ moet zeggen? Probeer dan te oefenen door een alternatief te bieden. Bijvoorbeeld: “Nee Rick, ik kan je helaas niet helpen met je verhuizing. Maar het lijkt me wél leuk om daarna een keer te komen kijken in je nieuwe huis. Zullen we meteen even de agenda’s naast elkaar leggen?”. Easy-de-peasy, toch?
Maar wat doe je dan als je je per ongeluk toch weer even in een situatie bevind waardoor Carola op je rechterschouder zit en steeds harder in je oor begint te miepen? Wat mij betreft heb je dan twee opties: je geeft Carola een dreun en neemt je verantwoordelijkheid voor het beloofde, of je trekt de spreekwoordelijke splinter eruit. Optie 1 is voor jezelf het meest vervelende, want je zult letterlijk even op de blaren van je eigen beslissing moeten gaan zitten. Zorg daarbij wel dat je Carola meteen weer terug naar haar zolderkamer stuurt, want hoe langer zij de tijd krijgt om met haar geklaag tot jouw bewustzijn door te dringen, hoe meer je tegen de afspraak op gaat zien. Recht je rug, steek je kin omhoog en spreek met jezelf af dat je de volgende keer er alles aan gaat doen om herhaling te voorkomen. Optie 2, die met de splinter, is ook niet altijd prettig. Maar des te langer je de splinter laat zitten en ernaar blijft kijken zonder actie te ondernemen, wordt de pijn steeds erger, je vinger roder en begint het op een bepaalt moment zelfs schrijnend te kloppen. Bel, mail of bericht diegene en geef eerlijk aan dat je op het moment van het ‘ja’-zeggen enthousiast was, maar dat je er nu over na hebt gedacht en bij nader inzien toch liever van de afspraak af ziet. Om wat voor reden dan ook. Bedenk hierbij dat je (een klein beetje afhankelijk van de persoon in kwestie) je je niet hoeft te verantwoorden.
Makkelijker gezegd dan gedaan, dat ben ik met je eens. Daarom raad ik je aan om klein te beginnen met oefenen. Elke keer als iemand je een vraag stelt, uitnodiging stuurt of een beroep op je doet, geef je standaard als antwoord: “Bedankt, ik check het thuis even in mijn agenda en kom er morgen/overmorgen/volgende week bij je op terug.” Zorg dat je die eerste ja-impuls de baas bent, en blijf daarbij vooral trouw aan jezelf. Jij bent de enige die jezelf gelukkig kan maken (en houden), toch? Luister dan ook lekker alleen naar jezelf. En sluit Carola op in een ver en schimmig achterkamertje van je hersenpan, dan kan ze daar lekker in haar eentje gaan zitten zeuren en mokken.
